Labyrinth kerkplein
Voor de grote, uit 1892 stammende Sint Vituskerk in Hilversum (ontwerp: P.J.H. Cuypers) ligt een in twee kleuren klinkers aangelegd meanderpatroon, dat op het eerste gezicht kenmerken heeft van zowel een doolhof als een labyrinth. Zoals wel vaker het geval is met in vloermozaïek uitgevoerde dwaalpatronen kunnen zowel de lichte als donkere tegels als pad gezien worden. In beide gevallen zijn er splitsingen, waardoor de naam doolhof meer op zijn plaats lijkt. Wat beginpunt en doel zijn is echter niet helemaal duidelijk. Het woord ´labyrinth´ komt uit het Grieks en duidt een samenstel van wegen of gangen aan, waaruit de bezoeker met moeite zijn weg naar het midden [en vandaar terug naar de uitgang] vindt. Als prototype van het labyrinth geldt het gebouw, waarin – volgens een overlevering uit de Griekse mythologie – het monster Minotaurus werd opgesloten. Wie er naar binnen ging, verhongerde of werd door het monster opgevreten. De dappere Theseus echter wist het midden van het labyrinth te bereiken en het monster te doden. Dank zij een lange draad die hij bij binnenkomst af had laten rollen, bereikte hij vervolgens weer de uitgang. Het labyrinthmotief, een grafische figuur van in elkaar gestrengelde lijnen die naar een centraal punt leiden, komt in allerlei vormen en in tal van culturen voor. In het vroege christendom zien we het meermalen op mozaïekvloeren in kerken, en als illustratie in boeken. In dit geval is het centrum van het labyrinth de Kerk of de Hemel: de weg ernaartoe is het pad dat de gelovige, vaak met pijn en moeite, aflegt; ook kan de weg naar het centrum gezien worden als de kruisweg van Christus. In onze tijd wordt het woord labyrinth nog wel in figuurlijke zin gebruikt, maar als christelijk symbool heeft het nauwelijks nog betekenis.Een labyrinth is een kruisingsvrij, slingerend pad, dat de loper langs een aantal wendingen naar het centrum voert en weer terug naar buiten. Veel mensen verwarren een labyrinth met een doolhof. Dan mis je een belangrijk punt: in een doolhof verlies je je weg, in een labyrinth vind je je weg. Het labyrinth komt in vrijwel alle culturen voor. De oudste bekende labyrinthen zijn zo’n 6.000 jaar oud en stammen uit het Neolithisch tijdperk, op eilanden in de Middellandse en Aegeïsche Zee. Later werd het labyrinth onder meer via het oude Egypte en de Minoïsche beschaving en vandaar via de Griekse mythologie een onlosmakelijk deel van de Europese cultuurgeschiedenis. Sinds 300 jaar na Christus heeft het ook een plaats gekregen in de Christelijke traditie: in een aantal kerken en kathedralen in Frankrijk, Italië en Engeland liggen labyrinthen. Het bekendste ligt in de kathedraal van Chartres. Het klassiek labyrinth had zeven gangen, een heilig getal. Monniken vonden 11 een beter getal voor mensen. In de Gotiek veranderde het klassiek labyrinth van grootte. Het labyrinth van Chartres (800 jr oud) lijkt toch het grondpatroon te vormen: Rond met 11 gangen en een groot midden in de vorm van een roos met zes blaadjes. In de Gotiek was het labyrinth voor gelovigen het centrum van het eerste gedeelte van de kathedraal. Een inwijdingweg, een pelgrimsweg, een weg om nader tot God te komen.
Het labyrinth is een ruimte waaraan je je kunt toevertrouwen. Als je je laat leiden door het pad kom je vanzelf in het midden terecht. Al slingerend kom je meerdere malen om het centrum heen, je ziet het steeds liggen en je weet dat je er uiteindelijk zal komen Mensen zeggen ook dat het labyrinth een metafoor is voor levensweg. De symboliek reikt nog verder: Het labyrinth verenigd zich in het kruis en de cirkel, het mannelijke en het vrouwelijke. Het kruis dat je denkbeeldig door het midden kan doortrekken, de vier element, de vier windrichtingen, de vier rivieren van het paradijs, de ontmoeting van hemel en aarde, de volledige mens. De cirkel staat vanouds voor heelheid, voor eeuwigheid, en volmaaktheid